Categorie: Energiemarkt

Laatst bijgewerkt 18/04/2025

Vanaf 17 april 2025 mag je in België een zonnepaneel met een stekker aansluiten. Er komt geen installateur te pas aan zo’n ‘plug-and-play’-zonnepanelen. Je hangt ze aan je balkon of zet ze op je terras, en steekt ze in het stopcontact. Zo simpel is het! Ook draag je je steentje bij aan een duurzame wereld, lokaler wordt het niet. Verhuis je? Dan neem je dit paneel toch gewoon mee. Woon je in een appartement of huurhuis? Dan is dit voor jou misschien een goed alternatief voor klassieke zonnepanelen.

Hoe werkt een zonnepaneel met stekker?

Een zonnepaneel met een stekker werkt net zoals een ‘normaal’ zonnepaneel, maar de installatie en administratie zijn veel eenvoudiger. Je hangt of zet het waar je wil, plugt het in, et voilà: de opgewekte elektriciteit stroomt direct naar het circuit van je woning, klaar voor gebruik. De overtollige stroom gaat naar het elektriciteitsnet. Voor een stekkerpaneel heb je geen keuring nodig en zowel met een analoge als digitale meter kan je een ‘plug-and-play’-zonnepaneel installeren.
 

Wat brengt het op?

De opbrengst en terugverdientijd van je zonnepaneel met stekker hangen af van de kostprijs van je paneel, de stroomproductie, je zelfverbruik en de elektriciteitsprijs. Een paneel van 400 watt levert in België maximaal 380 kWh per jaar op. Da’s ongeveer 11% van het gemiddelde jaarlijkse energieverbruik van een huishouden. Als je alle stroom zelf verbruikt, kan dat een besparing van ongeveer € 115 per jaar opleveren. Een paneel van € 500 heb je op die manier op zo’n 4,3 jaar terugverdiend.

Welke regels moet ik volgen?

Op Vlaams niveau zijn ze al overeengekomen dat er een vermogensbeperking zal zijn van 800 watt, wat overeenkomt met twee stekkerpanelen. Het Veka legde deze beperking al op maar nu is het aan de federale overheid om die in te voeren. Wanneer die vermogensbeperking er op federaal niveau komt, valt af te wachten. Wat wel al zeker is, is dat als je installatie groter is dan 800W, je ze sowieso moet aanmelden bij Fluvius. En opgelet: combineer je een ‘plug-and-play’-zonnepaneel met een stekkerbatterij (een thuisbatterij met stekker), dan geldt het gecombineerde vermogen van de twee.

Wil je een stekkerpaneel aan de buitenkant van je balkon hangen? Vergeet niet om je plannen voor te leggen aan de Vereniging van Mede-Eigenaars (VME) van je gebouw en informeer je bij de dienst stedenbouw van je gemeente. Het is namelijk niet altijd toegestaan om iets aan te passen aan het uiterlijk van je gebouw. Als je huurt, vraag dan ook even meer informatie bij je huisbaas.

Koop tot slot alleen erkende stekkerpanelen. Die vind je op de lijst van Synergrid, de federatie van de Belgische netwerkbeheerders. Alleen toestellen die zichzelf automatisch uitschakelen bij een stroomonderbreking, krijgen een erkenning.

Wat met mijn energiecontract?

Dat er plots een zonnepaneel met stekker aan je balkon hangt, verandert niets aan je energiecontract. Je afnametarief blijft gewoon hetzelfde. 

Heb je nog een analoge meter, dan moet je je panelen verplicht aangeven bij Fluvius binnen de dertig dagen. Je teller begint vanaf dan terug te draaien en je moet een prosumententarief betalen. Dat tarief wordt automatisch verrekend op je eerstvolgende factuur. Die situatie is wel tijdelijk, want Fluvius komt binnen de 90 dagen een digitale meter installeren. 

Wie al een digitale meter heeft, moet zijn panelen niet verplicht aangeven bij Fluvius, behalve als je geïnstalleerd vermogen groter is dan 800W. De detectie van de zonnepanelen verloopt automatisch via de digitale meter. Wie graag een injectievergoeding ontvangt van zijn leverancier, moet de panelen wel aanmelden bij Fluvius. Wij krijgen dan van hen door dat jij zonnepanelen geïnstalleerd hebt en je krijgt dan automatisch een injectievergoeding op je eerstvolgende afrekening bij ons. Verwacht daar echter geen wonderen van. Met een stekkerpaneel gebruik je gemiddeld 80% van de opgewekte energie zelf. Je injecteert die niet op het net, en krijgt er dus geen injectievergoeding voor. Maar dat is geen slecht nieuws – integendeel: het is altijd voordeliger om je zelfverbruik te maximaliseren.

Deelauto’s, WhatsApp-groepen waarin je gereedschap uitwisselt met de buren, …: de deeleconomie is in opmars. En da’s maar goed ook, want delen bespaart je kosten en verkleint je ecologische voetafdruk. Maar hoe zit het met energiedelen? Volgens de VREG deelden in november vorig jaar 6.549 Vlamingen energie met zichzelf en deden er 2.494 aan de ‘peer-to-peerverkoop’ van energie. 551 mensen in Vlaanderen deelden energie binnen een gebouw.¹ Ontdek wat dat allemaal betekent, en of het voor jou de moeite loont om te starten met energiedelen.

Wat is energiedelen?

Binnen het systeem van energiedelen deel je de energie die je produceert maar zelf niet nodig hebt met andere gezinnen, of met een organisatie, onderneming of overheid. Omgekeerd heb je als afnemer toegang tot de groene stroom van anderen. 

Als energie-opwekker kan je voor je overtollige energie een vergoeding vragen aan de ontvanger. Dan doe je aan ‘peer-to-peer’- of persoon-aan-persoonverkoop. Verkoper en ontvanger maken zelf onderlinge afspraken; netbeheerder Fluvius mengt zich niet in jullie transacties. 

Energiedelen anno 2025

Er zijn verschillende manieren om aan energiedelen te doen, maar je moet één systeem kiezen. Je kan dus niet én energie delen met jezelf én met je buren.

1. Energie delen in een energiegemeenschap: je verenigt je met andere burgers en/of met bedrijven en (lokale) overheden in een energiegemeenschap en investeert samen in groene energie. ‘Peer-to-peerverkoop’ is hier geen optie: de leden van een energiegemeenschap betalen nooit een kilowattuurprijs (hoogstens een administratieve kost).
2. Energie delen met jezelf: je gebruikt de energie opgewekt door je zonnepanelen op je tweede verblijf, bijvoorbeeld in je appartement aan zee.
3. Energie delen met een ander gezin: een gezin zonder zonnepanelen krijgt of betaalt voor jouw energie-overschot. 
4. Energie delen binnen hetzelfde gebouw: je investeert met andere bewoners van je (appartements)gebouw of kantoorcomplex in gemeenschappelijke zonnepanelen op het dak, en je gebruikt de zonne-energie samen.
5. Energie delen met je werkgever: overdag, wanneer je zonnepanelen veel stroom opwekken, ben je vaak op het werk. Als je werkgever veel stroom nodig heeft om zijn of haar bedrijf te doen draaien, kan hij of zij je overschotten opkopen.

Gemeenten kunnen hun zonne-energie delen met bijvoorbeeld de bibliotheek, het schoolgebouw, en ga zo maar door, terwijl ondernemers hun opgewekte stroom kunnen doorsluizen naar hun tweede of derde vestiging.

Voorwaarden

Er zijn een aantal voorwaarden verbonden aan energiedelen. 

Tot slot kan je alleen energie delen met een digitale meter. Die meet en registreert elk kwartier je verbruik, en dat is essentieel, want energiedelen gebeurt per kwartier. 

• Het mag nooit je belangrijkste commerciële of professionele activiteit zijn.
• Het moet binnen het Vlaamse Gewest gebeuren.
• Alle partijen die energie uitwisselen, moeten klant zijn bij een commerciële energieleverancier (het hoeft niet dezelfde leverancier te zijn). 

Zelfverbruik of sociaal tarief

Als je zonnepanelen hebt, is het nog altijd het slimste om je opgewekte stroom op een thuisbatterij op te slaan of meteen te gebruiken. Je kan je zelfverbruik bijvoorbeeld verhogen door apparaten zoals de wasmachine of vaatwasser overdag te laten draaien. De energie die je direct verbruikt terwijl de zon schijnt, kost je niets extra: je betaalt er geen heffingen of netkosten op. Ze is daarom voordeliger dan het injectietarief of energiedelen. 

Kom je in aanmerking voor het sociaal tarief? Dat is waarschijnlijk goedkoper dan energiedelen, dus bereken de gevolgen zorgvuldig voordat je de switch maakt.

Kiezen voor energiedelen?

Toch kan het in bepaalde gevallen interessant zijn om voor energiedelen te kiezen. En het systeem past binnen de energietransitie, of de switch naar een duurzame, koolstofarme manier van energie gebruiken waar we bij Energie.be volop onze schouders onder zetten.

Als energiedeler

Aan energiedelen zijn een aantal voordelen voor de deler verbonden.

• Als je samen met anderen investeert in zonnepanelen, druk je uiteraard de kosten.
• Bovendien kan je binnen energiedelen vaak een betere prijs krijgen voor je groene stroom dan via de injectievergoeding. 

Of je een betere prijs krijgt, hangt wel van een aantal dingen af. Zo hanteren de meeste leveranciers bepaalde voorwaarden en rekenen ze extra kosten aan. Ook wij doen dat. Als je aan energiedelen doet, kan je niet deelnemen aan Energieke zondag. En je betaalt € 35 per aansluiting om aan energiedelen te doen. Als je maar weinig energie deelt, is dit dus niet zo voordelig. Via de V-test kan je zien wat jouw energieleverancier doet. Ga in de linkerkolom, naast de resultaten, naar ‘doelgroep’ en klik op ‘nee’ bij de vraag ‘Kosten of voorwaarden voor klanten die energiedelen?’ 

Verder komt er bij energiedelen wel wat administratie kijken, zoals je op het einde van dit artikel kan lezen. 

Als ontvanger

Voor de ontvanger kan energiedelen interessant zijn omdat …

• hij of zij toegang heeft tot lokaal geproduceerde groene stroom.
• En die stroom is vaak goedkoper dan de stroom van een leverancier. Als hij of zij geen vergoeding moet betalen aan de energiedeler, is dat financiële voordeel uiteraard al helemáál vanzelfsprekend. 

Let op: de netkosten, belastingen en heffingen op de factuur blijven hetzelfde als wanneer de ontvanger energie zou afnemen via een energieleverancier.

Starten met energiedelen: praktisch

Interesse om energie te delen? Informeer je goed over de voorwaarden en mogelijkheden, en bepaal voor welke vorm van energiedelen je wil gaan. Zoek vervolgens naar een geschikte ontvanger, bijvoorbeeld via een platform als EnergySwap. Als jij voornamelijk ‘s ochtends en ‘s avonds stroom verbruikt, wil je natuurlijk in zee gaan met iemand die vooral overdag stroom nodig heeft. Want de gedeelde stroom moet per kwartier verbruikt worden. Stroom die niemand gebruikt, gaat tegen het injectietarief terug het net op.

Sluit daarna een contract af met je ontvanger, waarin je onder meer de prijs, de betalingswijze en de duur van de samenwerking vastlegt. Je kan hiervoor het voorbeeldcontract van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) gebruiken.

Vraag bij je elektriciteitsleverancier ‘meetregime 3’ aan. Dat is nodig om je digitale meter elke vijftien minuten te kunnen uitlezen. Heeft je installatie een vermogen van 56 kVA of meer? Dan heb je een zogenaamde ‘AMR-meter’. Die meet automatisch kwartierwaarden, dus daarvoor hoef je niets te doen. Als aanbieder moet je je deelproject vervolgens melden aan Fluvius via de online klantenzone, waar je kiest voor ‘Delen of verkopen van energie’. 

Of je daarna klaar bent? Bijna, maar nog niet helemaal. Volg je verbruik op via ‘Mijn Fluvius’, en hou de hoeveelheid gedeelde of verkochte energie in de gaten. Zo kan je je zelfverbruik optimaliseren en dubbelchecken of de verbruikspatronen van jou en je afnemer(s) wel echt goed bij elkaar passen.

Bronnen

1. https://dashboard.vreg.be/report/DMR_Elektriciteit_Energiedelen.html, 30 maart 2025 ↩︎

Het dynamisch tarief wint aan populariteit. Logisch, want wie slim inspeelt op schommelende energieprijzen, kan flink besparen. Maar hoe zit dat precies? Wat zijn de goedkoopste uren? En waarom verschillen die tussen zomer en winter, en tussen week en weekend?

Nachtraven hebben geluk

De prijs van elektriciteit hangt af van vraag en aanbod en verandert elk uur met een dynamisch tarief. Over het algemeen geldt:

• De goedkoopste momenten vallen vaak ‘s nachts en in de vroege ochtend, als de meeste mensen slapen en bedrijven stilliggen, en in de namiddag, wanneer het aanbod van zonne- en windenergie typisch hoog is.
• De duurste momenten vind je dan weer meestal ‘s avonds, wanneer we met z’n allen thuiskomen van het werk en massaal stroom beginnen te verbruiken.

Dit is echter geen vaste regel. Er spelen nog andere factoren mee, zoals het seizoen en de dag van de week.

Op het ritme van de seizoenen

In de zomer schijnt de zon volop en wordt er overdag veel zonne-energie opgewekt. Op zonnige dagen kan elektriciteit rond de middag dan ook heel goedkoop zijn.

In de winter ligt dat uiteraard anders. De zon schijnt minder en je verwarming draait op volle toeren. Dan zie je de prijzen niet ‘s middags dalen, maar eerder in het holst van de nacht.

De ene dag is de andere niet

Op weekdagen zie je steevast twee pieken:

• ‘s ochtends, tussen 7 en 9 uur, wanneer iedereen opstaat, doucht en koffie zet.
• en ‘s avonds, tussen 17 en 21 uur, als we koken, tv kijken, huishoudapparaten gebruiken en eventueel onze elektrische auto inpluggen.

In het weekend is de bedrijvigheid in huishoudens wat meer gespreid. Dat betekent dat de prijzen vaak lager liggen, zeker in de namiddag, wanneer bijvoorbeeld zonnepanelen en windmolens volop stroom leveren.

Inspelen op het dynamisch tarief

Wil je energie besparen? Dan loont het om je verbruik te plannen:

• Zet grootverbruikers zoals je wasmachine, vaatwasser en warmtepomp in de daluren aan het werk.
• Investeer in een thuisbatterij. Die kan je laten opladen als je zonnepanelen op volle toeren draaien. De opgeslagen stroom gebruik je vervolgens wanneer de prijzen weer pieken.
• Heb je zonnepanelen? Gebruik zoveel mogelijk stroom overdag, bijvoorbeeld door je toestellen slim te programmeren.

Slim plannen is besparen

In de zomer zijn de middaguren vaak spotgoedkoop; in de winter is de nacht je beste vriend. Doordeweeks pieken de prijzen in de avond, terwijl dat in het weekend meestal beter meevalt. Het dynamisch tarief kan je energierekening verlagen, maar het vraagt wel een beetje planning.